جاقىنداۋعا بولمايتىن 10 قاۋىپتى وسىمدىك

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - كۇيىكتەر، تەرىنىڭ قىشۋى، اللەرگيا - بۇلار وسى وسىمدىكتەرگە ادام تەرىسى جاناسقان جاعدايدا بولاتىن جاعىمسىز اسەرلەردىڭ تولىق ءتىزىمى ەمەس.

بۇل قاۋىپتى وسىمدىكتەر قالاقاي سياقتى بەلگىلى بولماعانىمەن، وعان قاراعاندا الدەقايدا قاۋىپتى. سوعان قاراماستان ولاردى سۇيىكتى ساياباقتارىڭىزدان، كۇندەلىكتى جۇمىسقا باراتىن جولدىڭ جيەگىنەن، وتباسىمەن تازا اۋادا دەمالاتىن جاسىل الاڭقايلاردان كەزدەستىرە الاسىزدار.

1. الىپ بالدىرعان

ۇلكەن گۇلشوعىرى بار، قالىڭ ساباقتى بۇل الىپ «اسكوك» - ءتىڭ بيىكتىگى ءۇش مەترگە دەيىن جەتەدى. ونى كورسەڭىزدەر جانىنا جاقىنداماڭىزدار.

بالدىرعان شىرىنىنىڭ قۇرامىندا فۋرانوكۋمارين بار. ول تەرىنىڭ ۋلتراكۇلگىن ساۋلەلەردەن قورعايتىن قاباتىن كۇيدىرەدى. سوندىقتان جاناسقان جەرىندە كۇيىكتىڭ ورىندارى پايدا بولىپ، تاڭعى نەمەسە كەشكى ءالسىز كۇننىڭ ساۋلەسىنىڭ وزىنەن ۇلكەن تەرى كۇلدىرەۋىكتەرى پايدا بولادى. ال ەگەر شىرىنى كوزدىڭ شىرىشتى قاباتىنا تيگەن جاعدايدا، ادام كوز جانارىنان ايىرىلۋى دا مۇمكىن.

الايدايدا بالدىرعاننىڭ زيانسىز تۇرلەرى دە بار. ءتىپتى كەيبىر ءتۇرىن ادامدار تاعام رەتىندە دە پايدالانادى.

دەگەنمەن گۇلشوعىر مەن ونىڭ استىنداعى جاپىراقتى بۇتالاردىڭ زيانسىز ەكەنىنە كۇمانىڭىز بولسا، تاۋەكەلگە بارماعانىڭىز ءجون.

2. شالعىن بوتتاشىعى

بۇل دا قولشاتىر تارىزدەس وسىمدىك. كىشىرەك جانە اشىق سارى ءتۇستى گۇلشوعىرى بار. بوتتاشىقتىڭ شىرىنىنىڭ قۇرامىنداعى Parsnip پسورالەنى ءدال بالدىرعاننىڭ قۇرامىنداعى فۋرانوكۋمارين سەكىلدى تەرىنىڭ كۇننىڭ ساۋلەسىنە سەزىمتالدىعىن ارتتىرادى. ناتيجەسىندە جاناسقاننان كەيىن تاۋلىك ىشىندە تەرىدە كۇيىك (جولاقتار، داقتار، بورتپەلەر، كۇلدىرەۋلەر) پايدا بولادى. بوتتاشىقتىڭ گۇلدەنۋ كەزىندە، ياعني تامىز ايىندا قاۋىپتىلىگى ارتادى.

3. سارعالداق

اتاۋى وتە نازىك ەستىلگەنمەن بۇل وسىمدىك ءوزىنىڭ شىن بەينەسىن ادام دەنەسىنە جاناسقاننان كەيىن كورسەتەدى.

سارعالاقتىڭ ۋلى شىرىنى تەرىنى ەلەۋلى تىتىركەندىرەدى. تەرىگە تيگەن جەرى قىشىپ، كۇلدىرەيدى. ال اۋىز قۋىسى مەن مۇرىنعا تۇسكەن توزاڭى جوتەل مەن جۇتقىنشاقتىڭ تۇينەۋىن تۋىرادى.

مىنە، سول سەبەپتى سارعالاقتىڭ شوعىن جيناپ، ونى يىسكەۋدەن اۋلاق بولىڭىزدار.

4. تەگەۋرىنگۇل (دەلفينيۋم)

بۇل دا سارعالداقتار تۇقىمداسىنا جاتاتىن ۋلى گۇلدەردىڭ ءبىرى. دەگەنمەن بيىك كۇلگىن، كوك ءتۇستى گۇلدەرمەن كومكەرىلگەن ساباقتارى سارعالداققا ۇقسامايتىنى راس.

تەرىمەن جاناسقان شىرىنى مەن توزاڭى قالاقاي سەكىلدى جاعىمسىز اسەر قالدىرىپ، تىتىركەندىرەدى.

كەيدە دەلفينيۋم گۇلىن اسەمدىك ءۇشىن وسىرەدى. ونداي جاعدايدا گۇلگە تەك قولعاپپەن جاناسىپ، ءۇي جانۋارلارىنىڭ گۇلگە جاقىنداماۋىن قاداعالاۋ قاجەت.

5. قۇندىزشوپ

سارعالداق تۇقىمداسىنا جاتاتىن تاعى دا ءبىر سىرتتاي كورىكتى، الايدا ۋلى وسىمدىك — قۇندىزشوپ. ونىڭ شىرىنىنىڭ قۇرامىندا تەرى مەن شىرىشتى قاباتتىڭ قابىنۋىن تۋدىراتىن ۋلى الكالويدتەر بار. سول سەبەپتى بۇل گۇلگە تەك قولعاپپەن جاناسۋعا كەڭەس بەرەمىز.

6. ۋلى ەمەن

بۇل جاپىراقتارى شىرىنعا تولى جىلتىراعان اسەم بۇتا توكسيكودەندرون (لاتىنشادان اۋدارعاندا «ۋلى اعاشتار» ) تۇقىمداسىنا جاتادى.

ونىڭ جاپىراقتارى مەن ساباعىنىڭ قۇرامىندا ۋرۋشيول مايى بار. ول دەنەنى تىتىركەندىرىپ، اللەرگيا تۋدىرادى. جاناسقان جەرىندە قىشىتاتىن كۇلدىرەۋىك بورتپەلەر پايدا بولادى.

امەريكانىڭ باقىلاۋ جانە اۋرۋدىڭ الىن- الۋ ورتالىعىنىڭ (CDC) ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا بۇنداي اللەرگيانىڭ كەي شۇعىل تۇرلەرى مەديتسينالىق كومەكتى قاجەت ەتەدى.

7. ۋلى شىرماۋىق

ۋلى ەمەننىڭتىڭ جاقىن تۋىسى بولعاندىقتان ادام تەرىسىنە ءدال سولاي اسەر ەتەدى. ونى باسقا شىرماۋىقتان اجىراتۋ وڭاي: ءار بۇتاقشادا ءۇش جاپىراق بولادى. جىل مەزگىلىنە بايلانىستى جاپىراقتارى جاسىل، قىزعىلت- سارى، ءتىپتى قىزىل بولىپ وزگەرىپ وتىرادى.

8. كۇيمەسگۇل

كۇيمەسگۇل كوپتەگەن اسەم گۇلشوعىرلارى بار تىك ساباقتى وسىمدىك. باۋ- باقشاعا كورىك بەرۋ ءۇشىن دە وتىرعىزىلادى. ءبىراق بۇل وسىمدىك وتە ءقاۋىپتى. پىسكەن ۇرىعى كوپ مولشەردە ەفير مايىن بولەدى. ەگەر وعان سىرىڭكە تيگىزسە ول بىردەن جالىنداي كەتەدى. سوعان قاراماستان گۇلدىڭ وزىنە ەشقانداي زاقىم كەلمەيدى. مىنە، بۇل وسىنداي قىزىق ءارى قاۋىپتى وسىمدىك.

كۇيمەسگۇلگە قولعاپسىز، جابىق كيىمسىز جاناسۋعا بولمايدى. سەبەبى ونىڭ اسەرى بىردەن بىلىنبەگەنىمەن، ءبىر تاۋلىكتەن سوڭ ورىندارىندا كۇلدىرەپ كۇيگەن جارالار پايدا بولى مۇمكىن. كۇلدىرەۋىكتەر جازىلعانىمەن، كەيىن ورىندارىندا تىرتىق قالىپ قويادى.

9. سۇتتىگەن

وسى تۇقىمداستىقتاعى وسىمدىكتەر ءبىر- بىرىنە مۇلدەم ۇقسامايتىن، ءار ءتۇرلى، ءپىشىندى بولىپ كەلەدى. ءبىرى شالعىن گۇلدەرىنە ۇقساسا، ەندى ءبىرى- كاكتۋس سياقتى. بارىنە ورتاق ءبىر اق بەلگىسى، اتاۋى ايتىپ تۇرعانداي- اشى سۇتشەسى.

بۇل شىرىن ۋلى. تەرىدە كۇيىك قالدىرادى. ال كوزدىڭ شىرىشتى قاباتىنا تيسە، قاتتى اشىتىپ، ۋاقىتشا سوقىرلىققا اكەلەدى. كەي جاعدايدا ادامنىڭ دەنە قىزۋى كوتەرىلىپ، ءىسىنۋى دە مۇمكىن.

10. كادىمگى مايكەنە

بۇل وسىمىك كاستور مايىنىڭ قاينار كوزى. ءبىراق مايىن الاتىن كەزدە وسىمدىك جەمىسى قۋاتتى بۋدا وڭدەۋدەن ءوتىپ، قۇرامىنداعى ۋلى زاتتارى ىدىراتىلادى. ال ەگەر ۋىنان اجىراتپاسا قيىندىقتار تۋاتىنى انىق.

مايكەنەگە جاناسۋعا بولادى. ءبىراق جۇلۋعا كەڭەس بەرمەيمىز. سەبەبى جەمىسىنىڭ سىرتىن كەزدەيسوق زاقىمداپ الساڭىز ءسىز وزىڭىزگە ءريتسيندى قابىلدايسىز. ەگەر ول اۋىز قۋىسىنا تۇسسە (مىسالى، قولدى شالا جۋعاننان) ، بىردەن گاستروەنتەريت تۋدىرۋى مۇمكىن. ءتىپتى اياعى ولىممەن اياقتالۋى دا عاجاپ ەمەس. قوسىمشا جاعىمسىز اسەرلەرى — نيەۆرولوگيالىق اۋىتقۋشىلىق تۋدىرادى، كوزدىڭ شىرىشتى قاباتىنىڭ زاقىمدايدى.

الدىڭىزدا تۇرعان وسىمدىكتىڭ ۋلى ەكەنىنە قالاي كوز جەتكىزۋگە بولادى.

زياندى وسىمدىكتى زيانسىزىنان اجىراتۋ وڭايعا سوقپايدى. كوپ جاعدايدا بۇل تاپسىرمانى تەك بىلگىر ماماندار عانا ورىنداي الادى. مىنە، سوندىقتان ءبىر عانا كەڭەس بەرەمىز - كۇمانىڭىز بولسا، جولاۋدىڭ قاجەتى جوق.

ەگەر ۋلى وسىمدىككە جاناسىپ كەتسەڭىز نە ىستەۋ كەرەك

1. تەز ارادا قولىڭىزى اعىن سۋعا جۋىڭىز. نەمەسە سۋلى مايلىقپەن سۇرتسەڭىز دە بولادى.

2. تىتىركەنۋدى بولدىرماۋ ءۇشىن زاقىمدانعان جەرگە انتيگيستاميندى كرەم جاعىڭىز، نەمەسە انتيگيستاميندىك ءدارى- دارمەك قابىلداڭىز. كەز- كەلگەن ءتۇرى جارايدى، باستىسى نۇسقاۋلىقتى دۇرىس ورىنداساڭىز بولعانى.

3. ەگەر تەرىڭىزدىڭ كۇن ساۋلەسىنە سەزىمتالدىعىن ارتتىراتىن وسىمدىككە جاناسساڭىز، وندا ءبىراز ۋاقىت كۇن كوزىنەن قورعانىپ ءجۇرىڭىز. كولەڭكە جەردە ءجۇرىپ، جابىق كيىم كيگەنىڭىز ءجون.

bilim-all.kz