شۆەيساريالىق مەكتەپتەردىڭ 10 ەرەكشەلىگى

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - شۆەيساريالىق مەكتەپ ءبىلىم بەرۋ ساپاسى جاعىنان فيندىكىلەردەن اسىپ تۇسەدى.

بۇعان ەكى بالاسى شۆەيساريالىق مەكتەپكە باراتىن يرينا پلىتكيەۆيچتىڭ اسەرى دالەل بولا الادى.

شۆەيساريالىق مەكتەپكە بارعانىمىزعا ەكى ايعا جۋىقتادى، ءبىراق مەنى تاڭعالدىراتىن زاتتاردى جازىپ ۇلگەرمەي جاتىرمىن. سول اسەرىممەن سىزدەرمەن بولىسپەكپىن.

-1 -

ساباقتار ءبىر جارىم ساعات بلوكپەن وتەدى. ونىڭ اراسىندا بالالاردىڭ دالاعا شىعۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن جيىرما مينۋت دەمالىس بار. ءيا، مەن اۋا رايىنىڭ ايىرماشىلىعىن تۇسىنەمىن، ءبىراق مۇندا مەكتەپتەر، بالالار سىنىپتان شىققاندا شاتىر استىنداعى تازا اۋاعا شىعاتىنداي ەتىپ تۇرعىزىلعان. ءار سىنىپتىڭ الدىندا وسىنداي تەرراسا بار. (ەگەر جەكە مەكتەپ تۇرعىزۋ جوسپارىڭىزدا بار بولسا وسىنى ەسكەرىڭىز). ولارعا ءتىپتى اياق كيىم اۋىستىرۋدىڭ دا قاجەتى جوق. دالادا جاڭبىر جاۋسا دا، جەل سوقسا دا ولار سونىڭ ىشىندە جۇرەدى.

اۋا رايى جاقسى بولسا ءبارى (مۇعالىمدەر دە، انت ەتەيىن!) فۋتبول، باسكەتبول، پينگ- پونگ، قۋالاسپاق سياقتى ويىنداردى وينايدى. جۇگىرمەيتىن بالانى دارىگەرگە اپارادى. مەنىڭ بالالارىمدى العاشقى ەكى اپتادا دارىگەرگە كورسەتەتىن. ال ولار جاي عانا مەكتەپتە جۇگىرۋگە بولاتىنىن بىلمەگەن عوي.

- 2 -

11:30-دان 13:30-عا دەيىن تۇسكى ءۇزىلىس. مەكتەپتە قالۋعا بولادى، ۇيگە دە كەلۋگە بولادى. ماعان بۇل ءۇزىلىس ۇنامايدى، ءبىراق بالالارىم سول سەبەپتى ەش شارشامايدى. الەنا كەشە مەنەن: «ءبىز وسىلاي قاي ۋاقىتقا دەيىن دەمالا بەرەمىز؟» - دەپ سۇرادى. تاڭەرتەڭ 8:15-تەن باستاپ، كەشكى 16:00-گە دەيىن وقيدى. سەنبى قىسقارتىلعان كۇن، ساباق 11:30-عا دەيىن.

- 3 -

بالالار ءوز ويلارىن جازبا تۇردە قۇراستىرۋعا قورىقىپاۋى ءۇشىن (جينالىستا بۇل داعدى قازىردە جوعالىپ بارا جاتقانىن ايتقان) مەكتەپتە «مۇعالىم - وقۋشى» پوشتاسى بار. ءار بالانىڭ جەكە پوشتا جاشىگى بار، سوعان حات قالدىراسىڭ، مۇعالىم مىندەتتى تۇردە ساعان جەكە جاۋاپ بەرەدى. بۇل كوپشىلىكتىڭ سۇيىكتى ءىسى - تاڭەرتەڭ ءبارى «حات» الۋعا جۇگىرەدى.

- 4 -

سوزدىك ديكتانتتارىن سۋرەتتىڭ استىنا جازادى. ياعني قانداي دا ءبىر ءسوزدى بىلدىرەتىن سۋرەتتىڭ استىنا سول ءسوزدى دۇرىس جازۋىڭ كەرەك. ەشكىم ايتىپ جازدىرمايدى. مەن مۇنى دۇرىس شەشىم دەپ ويلايمىن. ەشتەڭە ويلاپ تابۋدىڭ قاجەتى جوق. بالا سۋرەتپەن بايلانىستىرا وتىرىپ ءسوزدىڭ قالاي جازىلاتىنىن جاتتايدى. بۇل جاقسى جۇمىس ىستەيدى.

- 5 -

قانداي دا ءبىر بايانداما جاساعاندا ءاردايىم اۋەن قوسىپ قويادى. مۇنىڭ قالاي جۇمىس ىستەيتىنىن ازىرشە تۇسىنگەن جوقپىن، ءبىراق «بايانداما جاساۋ» دەگەن تاپسىرماعا ۇزىن كەزەك، ويتكەنى وعان قانداي اۋەن قويامىن دەپ بالالار قىزىعا كىرىسەدى. بايانداما كەزىندە ءتۇرلى كوستيۋم كيىپ، ەرەكشەلەنۋگە دە بولادى. ميني- سپەكتاكل دەسە دە بولادى.

Power Point-تا پرەزەنتاتسيا جاساۋ دەگەن جوق. باستاۋىش سىنىپتا وقيتىن بالا پرەزەنتاتسيا جاساي المايدى دەگەن تۇسىنىك بار.

- 6 -

ماتەماتيكا ساباعىندا مىسالداردى قالاي شىعارۋ كەرەك ەكەنىن تۇسىندىرمەيدى. ياعني بالا ساباقتى تۇسىنگەنى بويىنشا شەشىمىن ءوزى جاساۋى قاجەت. مىسالى، 48+53، قانداي امال قولدانىپ شەشىمىن تابامىن دەسە ءوز ەركى. دۇرىس ءتاسىل جوق، اركىم وزىنە قالاي ىڭعايلى، سولاي شەشەدى.

وسى ورايدا ءبىر قىزىق جاعداي بولدى. ولەسيانىڭ سىنىبىندا ءبارى بولشەكتەردى بىلەتىن بولىپ شىقتى، ال ولەسيا مۇنى بىلمەيتىنىن ايتقاندا، بالالار وعان ءارقالاي تۇسىندىرە باستاعان: ءبىرى پلاستيلينمەن، ءبىرى المامەن، ءبىرى كۋبيكپەن. ءمۇعالىم سىرتتاي باقىلاپ ءجۇردى دە، ەكى كۇننەن كەيىن ءبارى تۇسىنىكتى مە دەپ سۇرادى. ولەسيا بولسا: «ماعان وسىنشالىقتى ەشبىر تاقىرىپ تۇسىنىكتى بولىپ كورمەپتى» دەپ جاۋاپ بەرگەن.

- 7 -

كوپ زاتتى ۇستاپ كورەدى. جالپى قورشاعان ورتا - بۇل «ۇستاپ كورۋ مەن جەپ كورۋدەن» تۇرادى.

مۇندا بيدايدى دا، قارابيدايدى دا، سۇلىنى دا جەپ كورگەن. ال كەيىن ولاردى ۇساتۋ ءۇشىن ديىرمەنگە بارعان. ەندى وسىلاردىڭ ۇنىنان اسپاز ءبالىش جاساپ، مەكتەپكە اكەپ بەرەدى دەپ ۋادە بەرگەن.

گەوگرافيادا جەرگىلىكتى ايماقتى شامامەن بىلاي مەڭگەرەدى: «مىنا جەردە مىناداي وزەن بار، جۇرىڭدەر بىرگە كورەيىك. كوردىڭدەر مە، مىنا جەردە توپىراق مىناداي، ال مىنا جەردە مىناداي. مىنا تاۋدا، قاراڭدار، وسىمدىكتەر مىناداي، ال انا تاۋدا - ەرتەڭ كورەمىز - باسقا وسىمدىكتەر وسەدى».

«قولونەر» ساباعىنا بولىنەتىن ساعات سانى دەنە شىنىقتىرۋ ساعاتىمەن بىردەي. جانە بۇل ەكەۋى اپتاسىنا ەڭ كوپ بولاتىن ساباقتار.

- 8 -

قاتەلىكتەر - جەتىستىككە جەتەلەيتىن جول دەپ ەسەپتەيدى. الەنانىڭ سىنىبىندا (3 -سىنىپ) قاتەلىكتەر پەريزاتىن دا (وتە ادەمى قۋىرشاق) جاساپ قويعان. ءوز قولدارىمەن. پەريزات، مۇعالىمنىڭ داۋىسىمەن ولارعا قاتەلەسۋدىڭ قالىپتى جاعداي ەكەنىن تۇسىندىرەدى، سەبەبى سەن: ا) كرەاتيۆتى ويلايسىڭ؛ ب) ىستەپ كورۋگە قورىقپايسىڭ.

ولەسيانىڭ سىنىبىندا (5 سىنىپ) ۇستازى كۇنىگە عىلىمي سالاداعى قاتەلىكتەر جانە سول قاتەلىكتەر ارقىلى ءتۇرلى جاڭالىقتاردىڭ اشىلۋىنا سەبەپ بولعان مىسالداردى ايتىپ بەرەدى.

- 9 -

ساباققا ەكى اپتادان كوپ ۋاقىت كەلمەگەن جاعدايدا عانا دارىگەردىڭ انىقتاماسى قاجەت! الايدا، مۇندايدا بارلىق تاپسىرمالار ۇيدە ورىندالادى.

- 10 -

باستاۋىش سىنىپتار مەكتەبى. مۋنيتسيپالدىق، تولىقتاي تەگىن. مەنىڭ ماسكەۋلىك كوزقاراسىم بويىنشا ىرعاعى باياۋ، ءبىراق سوعان قاراماستان باعدارلامالار جالپى سايكەس، ال ولەسيانىڭ سىنىبى رەسەيلىكتەرمەن سالىستىرعاندا ءتىپتى العا كەتىپ قالعان. ولاردىڭ «دەمالىستارىمەن» بۇل قالاي ىسكە اسىپ جاتقانىن مەن تۇسىنە المادىم. ءبىراق بولاشاقتا كورە جاتارمىز.