مىسىقتار قۇپياسى
بىردە مىسىقتى سامولەتپەن 170 شاقىرىم قاشىقتىقتا تۇراتىن جاڭا يەسىنە جىبەرگەن. ون ءبىر كۇن وتكەننەن كەيىن ول بۇرىنعى ۇيىنە كىر- كىر، قانعا ورالعان قالپىندا ورالادى. بۇل تارىزدەس حابارلاردى مىسىققا ءۇيىر ادامدار سۇيسىنە، تاڭدانا قابىلداسا، ماماندار ۇزاق ۋاقىت بويى مۇنداي جاعدايلارعا كۇمان تۋعىزىپ، سەنىمسىزدىكپەن قاراپ كەلدى. اسىرەسە، ەڭ ۇلكەن سەنىمسىزدىك، مىسىقتىڭ ءبىر كۇندە 15, 16 شاقىرىم قاشىقتىققا جۇرە الاتىنىندا ەمەس، ونىڭ بۇرىن ءوزى بولماعان ورتادان جول تاۋىپ، كەرى قايتا بىلەتىن قاسيەتىنىڭ قۇپيالىعىندا بولدى. ول قاي باعىتقا، قالاي بەت قويىپ جۇرگەندە ءۇيدى ءدال تابۋدى قالاي بىلەدى؟
باسقا ءۇي جانۋارلارىنا قاراعاندا، مىسىقتار جەكە- دارا تۇنگى سەرۋەندەرگە شىعۋعا وتە اۋەس. ولاردىڭ وسىنداي «تۇرمىس سالتىن» ناقتىلى باقىلاۋعا العاننان كەيىن عانا عالىمداردىڭ ءشۇباسى ازايا باستادى. بەلگىلى زوولوگ، نەمىس پروفەسسورى ف. شۆانگارد ءبىر كۇنى مىسىقتى ۇيدەن 16 شاقىرىم قاشىقتىقتاعى ورمانعا اپارىپ جالعىز قويا بەرگەن. ءبىراق ول ادام سەنگىسىز جىلدامدىقپەن ۇيگە قايتا ورالعان. پروفەسسور مىسىقتىڭ ەڭ شاپشاڭ ءجۇرىسىن ەسكەرە وتىرىپ ەسەپتەگەندە، ونىڭ ءوزىن اكەلگەن جولدان الدەقايدا توتە جول تاۋىپ قايتقاندىعى انىقتالعان. اپارىپ تاستاعان ورىن بۇرىن تانىس بولماعان. تاجىريبە قايتالاندى. زەرتتەۋشىلەر ءار جاققا شىعاتىن بىرنەشە ەسىگى بار ارناۋلى قورشاۋ جاسايدى. سودان سوڭ بۇل قورشاۋدىڭ ىشىنە وسى جەردەن 5 شاقىرىم قاشىقتىقتاعى قالادان اكەلىنگەن ونداعان مىسىقتى قويادى. سوندا قورشاۋداعى مىسىقتاردىڭ دەنى توتە ەسىكتەن شىعىپ، ەڭ قىسقا جولمەن ۇيلەرىنە تايىپ تۇرادى. بۇل كوزقاراستى قابىلداۋ مىسىقتىڭ بولجاعىشتىق ءتاسىلىن سامولەتتىڭ اەرودرومدى تابۋ ادىسىمەن سالىستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
جانۋار «وپتيكالىق ەستۋ» كومەگىمەن الىستان اكۋستيكالىق تانىس دىبىستاردى قابىلدايدى. مۇنىڭ ءوزى وعان دۇرىس باعىت سىلتەيدى. سامولەت تە كەڭىستىكتە راديوحابارلارىنىڭ كومەگىمەن سولاي باعىت تۇزەيدى ەمەس پە؟ ! نىساناعا جاقىنداعان سايىن جولدىڭ باعىتىن بەلگىلەۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن كەيىنگى ەسكەرتپەلەر كەلە باستايدى. مۇنداي جاعدايدا مىسىقتىڭ قۇلاعى راديولوكاتسيالىق اسپاپتىڭ ءرولىن اتقارادى. وسى تارىزدەس سامولەت تە ءوزىنىڭ باعىتىن انىقتاپ، قونار ورنىن ءدال بەلگىلەيدى. مىسىقتىڭ وزگەدەن تىس عاجاپ قاسيەتتەرى مۇنىمەن دە بىتپەيدى. شەشىلمەگەن قانشاما جۇمباقتار بار دەسەڭشى وندا! ماسەلەن، كوڭىلى جايلانىپ قاناعات تاپقان مىسىق ءوزىنىڭ جاعىمدى قورىلداۋىمەن ادام كوڭىلىن نەگە ەلجىرەتەتىنى كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءمالىمسىز. اياعى اۋىراتىن ادامنىڭ اياعىنا نەگە كەلىپ سۇيەنە بەرەتىنى دە تۇسىنىكسىز. كەيبىر جۇرت مىسىق ادامدى ەمدەيدى دەيدى.
مىسىقتار جاراتىلىسىنا ءتان سالتپەن ءومىر سۇرەدى. جالعىزدىق پەن تاۋەلسىزدىكتى ۇناتادى. ولاي بولسا، ولار تۇندە جينالىپ الىپ، ۇزاق ۋاقىت بويى ءبىر- بىرىنە نەگە قاراپ وتىرادى؟ بۇل قايدان شىققان ەلجىرەۋشىلىك؟ مۇمكىن، مۇندا ءبىر سىر بار شىعار؟ كەلەشەكتە بۇل جايلى دا بىلەرمىز.
دەرەككوز: anatili.kazgazeta.kz