قازاقستانداعى ا ق ش ەلشىسى: سمارتفون قولدانا المايتىن امەريكالىقپىن

الماتى. قازاقپارات - امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى دجون كرول قازاقستان مەن ت م د ەلدەرى تۋرالى ءوز پىكىرلەرىمەن ءبولىستى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.

ءوزىنىڭ جوعارى لاۋازىمىنا قاراماستان، دجوردج كرول وتە قاراپايىم ادام. ول ءالى كۇنگە دەيىن كىتاپحاناعا بارىپ، باتىرماسى بار ەسكى تەلەفون ۇستايدى.

«مەن وتە قاراپايىم اداممىن. ءتىپتى سمارتفوننىڭ قالاي جۇمىس ىستەيتىنىن بىلمەيمىن. جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ بارلىعى ماعان وزگەشە الەم بولىپ كورىنەدى. كىتاپتى دا كىتاپحانادان ارنايى الىپ وقيمىن. جاڭا تەحنولوگيالارمەن جانە يننوۆاتسيالارمەن اينالىساتىن جاستارعا قىزىعامىن. ولار بولاشاقتىڭ ستيۆ دجوبستارى مەن توماس ەديسوندارى. مەن ولارعا سۇراق قويۋعا ىڭعايسىزدانامىن. سەبەبى، ولار مەنى تاس عاسىرىنىڭ ادامى دەپ ويلاپ قالۋى مۇمكىن. ءبىر بالادان «مىناۋ سمارتفون با، الدە پلانشەت پە؟» دەپ سۇراعانمىن. «ءسىز ءوزى قايدان كەلدىڭىز؟» دەپ ماعان قارسى سۇراق قويدى. امەريكادان ەكەنىمدى ەستىگەندە تاڭ قالدى. قالايشا؟ امەريكا - جاڭا تەحنولوگيالار قارقىندى دامىپ جاتقان ەل عوي. ءيا، مەن سونداي قارا ءدۇرسىن اداممىن. ماعان كوپ نارسەنى ۇيرەنۋ قاجەت»، - دەپ جاۋاپ بەردى ەلشى قازاقپارات تىلشىسىنە ورتالىق ازيا بويىنشا تۇڭعىش رەت ۇيىمداستىرىلعان Mini Maker Faire 2018 يدەيالار جارمەڭكەسىندە.

قازاقستاندا جۇمىس ىستەگەن ءۇش جارىم جىل ىشىندە دجون كرولدىڭ قازاق ۇلتتىق تاعامدرى مەن مۋزىكاسىنا بويى ۇيرەنگەن.

«مەنىڭ استاناداعى رەزيدەنسيامدا قازاقتىڭ كيىز ءۇيى ورناتىلعان. كۇندەلىكتى دەنساۋلىعىمدى نىعايتۋ ءۇشىن ءبىر ستاكان شۇبات ىشەمىن. قازاقتىڭ حالىق مۋزىكاسىن جاقسى كورەمىن، دومبىرا مەن قوبىزدىڭ ءۇنى ۇنايدى. ءوز ماماندىعىم تاريحشى بولعاندىقتان، قازاقتاردىڭ تاريحى، تۇرمىسى مەن مادەنيەتى تۋرالى كوپ ىزدەنەمىن. استانا - وتە زاماناۋي قالا، بولاشاقتا كليماتتىق قيىندىقتارعا قاراماستان، ەكولوگيا مەن يننوۆاتسيالار تۇرعىسىنان ماڭىزدى قالاعا اينالادى. الماتى - نيۋ-يورك ءتارىزدى ەسكى جانە وركەنيەتتى قالا. مۇندا ۇلكەن بيزنەس، قارجى جانە شىعارماشىلىق ورتالىقتارى بار»، - دەپ ءوز ءسوزىن تولىقتىردى دجون كرول.

ا ق ش ەلشىسى كەيدە تانىمالدىلىقتان شارشايتىنىن دا جاسىرمادى. اندا-ساندا ەلشى رەسمي كوستيۋمدى دجينسىعا ايىرباستاپ، استانا كوشەلەرىن ارالايتىنىن جەتكىزدى.

«بوس ۋاقىتىم بولعاندا، قوعامدىق كولىككە ءمىنىپ، قالا ارالاعاندى ۇناتامىن. وندا مەن ءوزىمدى ىڭعايلى سەزىنەمىن، ادامدارمەن سويلەسەمىن. امەريكالىق تۋى بار ليمۋزينمەن جۇرگەندى ۇناتپايمىن. ءبارى «ءماسساعان، ا ق ش ەلشىسى!» دەپ قارايدى. ال امەريكادا قاراپايىم دجون كروللمىن. تۋىستارىم شەتەلدە جۇمىس ىستەيتىنىمدى عانا بىلەدى. ناقتى قايدا جۇمىس ىستەيتىنىمدى ايتقاندا، «قايدا؟ اۋعانستان با، پاكىستان با؟» دەپ سۇرايدى. سودان ولارعا قازاقستاننىڭ ورتالىق ازياداعى ۇلكەن مەملەكەت ەكەنىن، ەجەلگى تاريحى مەن اسەم تابيعاتى بار ەكەنىن ايتىپ بەرەمىن. ولار وزدەرىنە بەيتانىس ەل تۋرالى اسقان قىزىعۋشىلىقپەن تىڭدايدى، فوتوسۋرەتتەردى قارايدى»، - دەيدى ول.

دجوردج كرول قازاقستاننىڭ ناعىز ەلشىلەرى - قازاقستاندىق ستۋدەنتتەر ەكەنىن باسا ايتتى.

«اعىلشىن، ورىس جانە قازاق تىلدەرىن جەتىك مەڭگەرگەن ستۋدەنتتەر - شەت مەملەكەتتەردە قازاقستاننىڭ ناعىز بەتكەۇستارىنا اينالادى. بۇرىنعى كەڭەس وداعى اۋماعىندا 26 جىل جۇمىس ىستەدىم. بارلىق مەملەكەتتەردىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى بار. ءبىراق، قازاقستاندا ءوزىمدى ۇيدە جۇرگەندەي سەزىنەمىن. دالانى كورگەندە ەركىندىكتى سەزەمىن. قازاق دالالارى ا ق ش- تىڭ باتىسىنداعى ساۆاننالارعا ۇقسايدى. شىمكەنت، قىزىلوردا، تاراز ماڭىنداعى كونە قالاشىقتار ۇنايدى. باتىس التاي قورىعى دا - ەرەكشە ەسىمدە قالعان ورىنداردىڭ ءبىرى»، - دەدى ەلشى.

ا ق ش ەلشىسى امەريكادا قازاق تاعامدارىن ساعىناتىنىن، ال قازاقستاندا مۇحيتتى ەسكە الاتىنىن ايتتى.

«امەريكاداعى ءۇيىم ەڭ كىشكەنتاي رود-ايلەند شتاتىندا ورنالاسقان. ونىڭ ءبىر جاعاسىن اتلانت مۇحيتى شايىپ جاتىر. استانادا قار جاۋعاندا قالاعا 15 -قاباتتان قاراپ تۇرىپ، ۇلكەن اق مۇحيتتى ەلەستەتەمىن. تەڭىزدىڭ اۋاسىن، تولقىندار مەن شاعالالار ءۇنىن ساعىنامىن. تەڭىز ونىمدەرىن جەگىم كەلەدى. ءبىراق، ا ق ش- تا جۇرگەندە جىلقى ەتىن، قىمىز بەن شۇباتتى ىشكىم كەلەدى»، - دەپ كۇلدى دجون كرول.

ءبىر قىزىعى، ا ق ش ەلشىسىنە ءالى كۇنگە دەيىن ۇلتتىق شاپان سىيلانباپتى. ەسەسىنە، كوكپارعا ارنالعان ەتىك پەن قامشىنى سىيعا العان.

«وزبەكستاندا جۇرگەنىمدە وزبەكتەردىڭ ۇلتتىق شاپانىن تارتۋ ەتتى. قازاقستاندا ەشكىم شاپان سىيلاعان جوق. سوسىن ءوزىم قولدان تىگىلگەن ادەمى شاپاندى ساتىپ الدىم. ودان بولەك، قۇپيا رەتسەپتىممەن پالاۋ ازىرلەيتىن قازانىم بار. قازاقشا ەت سالاتىن اعاش استاۋىم بار. ءبىز، امەريكالىقتار كوفەسۇيگىش حالىقپىز عوي، دەگەنمەن ءسۇت قاتقان قازاق ءشايىن دە جاقسى كورەمىن. سوسىن مونشانى ساعىنىپ ءجۇرمىن. سولتۇستىك وڭىردە كەرەمەت مونشالار بار. جالپى، قازاقستانعا كەلىپ، جۇمىس ىستەگەنىمدى ۇلكەن ساتتىلىك دەپ سانايمىن»، - دەدى دجون كرول.

الماتىدا وتكەن يدەيالار فەستيۆالىندە دجون كرول ءاربىر جوبامەن تانىسىپ، جاس ونەرتاپقىشتارعا ريزاشىلىعىن جاسىرمادى. سۇحبات سوڭىندا ەلشى قازاقستاندىق جاستارعا مول تابىستارعا ۇمتىلۋعا كەڭەس بەردى.

«ستيۆ دجوبستىڭ جولىمەن ءجۇرۋ - وڭاي ەمەس. تابىسقا جەتۋ ءۇشىن وزىڭە-ءوزىڭ سەنۋىڭ كەرەك. رۋحاني جانە قارجىلىق قولداۋ كەرەك. كاپيتال كەرەك. تاۋەكەلگە بارۋدان قورىقپاڭدار دەگىم كەلەدى. قيىن سىناقتار مەن قاتەلىكتەر بولسا دا، مويىماۋ كەرەك. توزىمدىلىك پەن تاباندىلىق تابىسقا اپارادى»، - دەدى ەلشى.

دجوردج كرول - گارۆارد (ا ق ش) جانە وكسفورد ( ۇلى بريتانيا) ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ تۇلەگى. قازاقستانداعى ا ق ش ەلشىسى قىزمەتىنە 2015 -جىلدىڭ 8 -قاڭتارىندا تاعايىندالعان. وعان دەيىن وزبەكستان مەن بەلارۋستەگى ا ق ش ەلشىسى بولىپ جۇمىس ىستەگەن. سونداي-اق، دجون كرول ۆارشاۆا، نيۋ-دەلي، ماسكەۋ، كيەۆ ەلشىلىكتەرى مەن سانكت-پەتەربۋرگتەگى باس كونسۋلدىقتا قىزمەت ەتكەن.

 

اۆتور: مايا تەڭىزبايەۆا