قازاقستاندى جارقىن بولاشاق كۇتىپ تۇر - كورەيالىق عالىم
چي يونگسۋنگ جىلىنا الەمدەگى بارلىق عىلىمي جۋرنالداردىڭ تورتتەن ءبىرىن شىعاراتىن «Elsevier» باسپا ۇيىنەن استاناعا ارنايى كەلىپ وتىر. ول قازاقستانعا ءاربىر رەت كەلگەن سايىن استانا قالاسىنىڭ وزىق ساۋلەتىنە قىزىعا قارايتىنىن ايتادى. اسىرەسە، شەتەلدىك مەيمان استانانىڭ اۋەجايىنان كەلە جاتىپ، الىپ شار - «نۇر الەمدى» كورىپ، تاڭ قالعان. مەيمانعا «ەكسپو-2017» حالىقارالىق كورمەسى ءۇشىن بوي كوتەرگەن «نۇر الەم» - قازاقستاننىڭ عىلىم مەن يننوۆاتسياعا ۇمتىلعانىنىڭ سيمۆولى ىسپەتتەس كورىنگەن ەكەن.
«نۇر الەمدى» العاش كورگەن كەزىمدە بيىكتىگى 30 مەترلىك وڭتۇستىك كورەيانىڭ عىلىمي باعىندا جاسالعان «Daejeon Expo-93» شارى كوز الدىما ەلەستەدى. مەن ءومىر ەسىگىن اشقان ۋاقىتتا وڭتۇستىك كورەيا الەمدەگى ەڭ كەدەي ەلدەردىڭ ءبىرى بولاتىن. ءار ادامنىڭ باسىنا شاققانداعى ىشكى جالپى ءونىم 1961 -جىلى 90 ا ق ش دوللارىنا تەڭ ەدى. «ەكسپو-1993» كورمەسىنە تۇسپا- تۇس عىلىم مەن تەحنولوگياعا سالىنعان ۇلتتىق ينۆەستيتسيادان كەيىن وڭتۇستىك كورەيا قازىرگى تاڭدا ەكونوميكا جاعىنان الەمدە 11- ورىننان كورىنىپ وتىر. بۇگىنگى كۇنى مەن «نۇر الەمدى» مەن سىزدەردىڭ عىلىمدى دامىتۋعا دەگەن تالپىنىستارىڭىزدى كورگەننەن كەيىن ءدال وسىنداي جارقىن بولاشاق قازاقستاندى دا كۇتىپ تۇر دەگەن ويعا كەلدىم»، - دەيدى ول.
چي يونگسۋنگتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان سوڭعى جىلدارى عىلىم مەن تەحنولوگيا قارجى ءبولۋدى ارتتىرىپ كەلەدى. قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك- جەكەمەنشىكتىك سەكتورىندا جانە عىلىم سپەكترىندە قارجىلاندىرۋ كوبەيىپ وتىر.
«3 V» قۇرىلىمى تۋرالى اتاپ وتكىم كەلەدى. ول ءونىمنىڭ كولەمى، جىلدامدىعى مەن ارتۇرلىگى دەگەندى بىلدىرەدى. ءدال وسى ءۇش ارتىقشىلىق الەمدەگى ەلدەردىڭ عىلىمي دۇمپۋىنە اكەلەدى. وسىنداي عىلىمي ءدۇمپۋ قازاقستاندا سەزىلىپ كەلە جاتقانىن كورىپ وتىرمىز. قازاقستاندا عىلىمي ناتيجەلەردى ينۆەستيتسيالاۋ بويىنشا كوپتەگەن جۇمىستار اتقارىلىپ كەلەدى. بۇكىلالەمدىك بانك پەن قازاقستاننىڭ تەحنولوگيالاردى كوممەرتسيالاندىرۋ بويىنشا بىرلەسكەن جوبالارىنىڭ ناتيجەلەرىن باقىلاي وتىرىپ، وسىلاي دەپ وي تۇيدىك. مۇناي وندىرۋدەگى پوليمەردى ىسىرۋ نەمەسە بيومەديتسينا جۇمىسىنداعى د ن ك جۇيەسىن تەستىلەۋ جەتىستىكتەرى زەرتحانالاردا قالىپ قويماي، بىردەن نارىققا جول تارتىپ جاتىر»، - دەيدى شەتەلدىك مەيمان.
ول سونىمەن بىرگە، قازاقستانداعى عىلىمي ءوسىم شەكارامەن شەكتەلىپ قالماي، حالىقارالىق سەرىكتەستەردى تارتىپ كەلە جاتقانىن تىلگە تيەك ەتتى.
«ۇكىمەتتى عانا ەمەس، بيزنەستىڭ دە عىلىمدى قارجىلاندىرۋعا كۇش سالاتىن ۋاقىتى كەلدى. عىلىمي كورمە بيزنەستىڭ زور الەۋەتىن كورسەتەدى. قازاقستاندا عىلىمي ءدۇمپۋدىڭ بارىن كورىپ وتىرعاننان كەيىن ق ر ب ع م- مەن سەرىكتەسە جۇمىس اتقارۋدى اسىعا كۇتەمىز. بۇگىن ءبىز قازاقستاندا Science Direct جانە Scopus اتتى نەگىزگى ونىمدەرگە قازاقستاننىڭ 263 كومپانياسىنا ۇلتتىق ليسەنزيا بەرۋ بويىنشا كەلىسىمگە كەلمەكپىز. Science Direct - Elsevier كومپانياسىنىڭ ەڭ ۇزدىك عىلىمي پلاتفورماسى. ول وسى ەلدىڭ ستۋدەنتتەرىنە، زەرتتەۋشىلەرىنە، عىلىمي قىزمەتكەرلەرىنە الەمدەگى ەڭ باي عىلىمي بازاسىنا جول اشادى. عىلىمي مالىمەتتەردىڭ باي قورى ارقىلى عالىمدار وزىنە قاجەتتى دۇنيەنى تابا الادى»، - دەيدى چي يونگسۋنگ.
ايتا كەتەرلىگى، ScienceDirect - عىلىمي ماقالالارعا جول اشاتىن اقىلى سايت. 1997 -جىلى ىسكە قوسىلعان. وندا 2500 عىلىمي جۋرنال مەن 26000 ەلەكتروندى كىتاپ بار. ول الەمدەگى ءتورت ەڭ ءىرى عىلىمي باسپا ۇيلەرىنىڭ ءبىرى سانالاتىن «Elsevier» باسپا ۇيىنە قارايدى.
اۆتور: ايان بەكەن ۇلى