قىتايداعى 200 شاقىرىمدىق الامان بايگە قالاي ءوتتى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ
قازاقتىڭ قارا دومبىراسىن ارقالاپ قىتاي جەرىن ارالاعاندار بەيجىڭگە جەتتى - قىتايدىڭ «ورتالىق حالىق راديوسى» (CNK)
قازاقتىڭ قارا دومبىراسىن ارقالاپ، ۆەلوسيپەدتەرىنە قازاقى ويۋلى قورجىن بوكتەرگەن قازاقتىڭ قوس ازاماتى قىتايدىڭ ءبىرقاتار وبلىس، قالالارىن ارالاپ، 6 اي جول ءجۇرىپ بەيجىڭگە جەتتى، دەپ حابارلايدى قىتايلىق kazakcnr.com سايتى.
«نۇراش قۋانىشباي ۇلى مەن ايدىن قاھارمان ۇلى ۆەلوسيپەدپەن 2017 -جىلدىڭ 26- قىركۇيەگىندە شىڭجاڭ ولكەسىنىڭ توعىزتاراۋ اۋدانىنان ساپارعا شىققان. ولار وسى ۇزاق ساپارىندا تالاي اسقار تاۋ، اساۋ وزەندەردى باسىپ، قىتايدىڭ شينحاي، گانسۋ شانسي، سىچۋان، يۋننان، شانحاي قاتارلى 15 تەن استام وبلىس، قالالارىن ارالاپ، 6 اي جول ءجۇرىپ 10- ءساۋىر كۇنى بەيجىڭگە ات باسىن تىرەدى. ازاماتتار ساپار بارىسىندا قازاقتىڭ قارا دومبىراسىن ارقالاپ، ۆەلوسيپەدتەرىنە قازاقى ويۋلى قورجىن بوكتەرىپ جۇرگەن. بۇل قازاقتىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن وزگە حالىقتارعا دارىپتەيتىن، تانىتاتىن تاماشا شارا بولدى. قازاقتىڭ دومبىراسى مەن ويۋلى قورجىنى جول بويى كەزدەسكەن جۇرتتىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتىپ، جاقسى پىكىر تۋدىرعان» ، - دەپ جازادى ب ا ق.
جيھانگەز قانداسىمىز ايدىن قاھارمان ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، دومبىرا مەن قورجىن قازاقتىڭ ۇلتتىق مادەنيەتى، ءسالت- ءداستۇر بەلگىسى. قازاقتا ۇزاق ساپارعا شىققاندا قارا دومبىراسىن الىپ، قورجىنىن بوكتەرىپ جۇرەتىن ءداستۇرلى داعدى بۇرىننان بار ەكەن.
ال قوس جۇيرىك نۇراش پەن ايدىن الداعى كۇندەردە ساپارلارىن ارى قاراي جالعاستىرماق. ولار بەيجىڭگە از ايالداپ، تىنىعىپ العان سوڭ قىتايدىڭ سولتۇستىك شىعىسىنداعى ءۇش ولكەسىن، ىشكى موڭعوليا مەن تيبەت ءۇستىرتىن ارالاپ، ساپارلارىنىڭ سوڭعى مەجەلى جەرى شىڭجاڭنىڭ ءۇرىمجى قالاسىنا جەتۋدى ماقسات ەتىپ وتىر.
***
قازاقستاننىڭ كوگىندە ءبىرىنشى ايەل ۇشقىش ۇشتى - «فارس» اقپارات اگەنتتىگى
قازاقستان قارۋلى كۇشتەرىنىڭ ءبىرىنشى ايەل ۇشقىشى «ل-39» ۇشاعىمەن كوكتى باعىندىردى، دەپ حابارلايدى parstoday اقپارات اگەنتتىگى.
Fars اگەنتتىگىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، قازاقستان قارۋلى كۇشتەرىنە قاراستى العاشقى ايەل ۇشقىش اردانا بوتاي قازاقستان اۋە كۇشتەرىنىڭ 538998 بولىمشەسىندە قىزمەت ەتەدى. ول كىشكەنتاي كەزىنەن سوعىس ۇشاعىنىڭ ۇشقىشى بولۋدى ارمانداعان. 16 جاسىندا مەملەكەتتىك اۆياتسيا ورتالىعىنا وقۋعا ءتۇسىپ، سول جەردە «تل-2000» ، «Diamond-42» جانە «Techam-P» ۇشاقتارىمەن تانىسقان.
«اردانا بوتاي قازاقستاننىڭ ازاماتتىق اۆياتسيا اكادەمياسىن اياقتاعان سوڭ 2010 -جىلى قاڭتاردا «ن-26» اسكەري تاسىمال ۇشاعى كاپيتانىنىڭ كومەكشىسى بولىپ، وسى سالاداعى جۇمىسىن باستاعان. بوتاي اقپارات قۇرالدارىنا بەرگەن سۇحباتتا ۇشقىشتىڭ جۇمىسىنداعى ەڭ ماڭىزدى جايتتاردىڭ ءبىرى رەتىندە كەز كەلگەن جاعدايدا دۇرىس شەشىم قابىلداپ، سونى جىلدام جۇزەگە اسىرا ءبىلۋ دەپ اتادى. سەبەبى، ول ۇشقىشتاردى اسپاننىڭ قورعاۋشىلارى سانايدى» ، - دەپ جازادى parstoday.
***
200 شاقىرىمدىق الامان ات بايگەسى قالاي ءوتتى - CCTV
قىتايلىق CCTV تەلەارناسىنىڭ قازاق تىلىندە شىعاتىن kazakh.cctv.com سايتىندا قىتايدا تۇراتىن قانداستارىمىز ۇيىمداستىرىپ وتكىزگەن وزگەشە الامان ات بايگەسى تۋرالى جاڭالىق جارىق كوردى.
اتالعان ب ا ق- تىڭ حابارلاۋىنشا، ق ح ر شىڭجاڭ ولكەسىنىڭ شونجى اۋدانىندا، «قۇلاگەر» ات سپورتى قوعامىنىڭ مۇرىندىق بولۋىمەن 200 شاقىرىمدى قۇرايتىن وزگەشە «سالت اتتى جولاۋشى» بايگەسى وتكىزىلگەن. وسى ۋاقىتتارعا دەيىن مۇنداي ەرەكشە بايگە ءۇش رەت ۇيىمداستىرىلىپتى. بەلسەندى ازاماتتار «سالت اتتى جولاۋشى» بايگەسىن وتكىزۋ ارقىلى قازاقتىڭ ءداستۇرلى ءاتۇستى مادەنيەتىن جاڭعىرتۋ، ات سپورتىن دامىتۋدى ماقسات ەتكەن.
«قۇلاگەر» ات سپورتى قوعامىنىڭ ءتوراعاسى سەرىك ءابدى ۇلىنىڭ پىكىرىنشە، بۇل جارىس وتكەن زاماندارداعى ايشىلىق جولدى اتپەن ءجۇرىپ وتەتىن اتالارىمىزدىڭ ەرلىك رۋحىن، كوشپەلى تۇرمىس داعدىسىن ەسكە تۇسىرەدى. سول ۋاقىتتا الىس جولعا اتپەن ساپارلاپ شىعۋ ءۇشىن بەلى مىقتى، جۇرىسكە شىدامدى، جاقسى جاراپ، باپتالعان اتتار تاڭدالعان. سونىمەن بىرگە ات ۇستىندەگى الىس جول تاقىمنىڭ بەرىكتىگىن، «ەر ازعى مەن ءبورى ازىعى جولدا» دەپ اتقا مىنەتىن ەر ازاماتتىڭ دا قاجىر- قايراتىن سىنايتىن تۇس. مىنە «جولاۋشى بايگەسى» وسىلاردى جاڭعىرتۋدى كوزدەپ وتىر.
قازاقى جىلقىلار الەمدە ۇزاق جۇرىسكە ءتوزىمدى جىلقىلار قاتارىنا جاتادى. بۇل جىلقىلاردىڭ باسى ۇلكەن، كەڭ ماڭدايلى، ورتا بويلى، تۇرقى ۇزىنداۋ، اياقتارى قىسقا دا سۇيەكتى، بەلى مىقتى، تەرىسى قالىڭ، ءجۇنى تىعىز بولىپ كەلەدى. ادەتتە اتتى جولاۋشى جاي جۇرىسپەن 8 ساعاتتا 60 ك م جول باساتىن بولعان. «سالت اتتى جولاۋشى» بايگەسى وسىنداي ۇزاق جۇرىسكە شىدامدى قازاقى جىلقىلاردىڭ قازىرگى كۇيىن تانىپ بىلۋمەن بىرگە، زامان داعدىسىمەن تەمىر تۇلپارلارعا عانا ءمىنىپ ۇيرەنگەن ازاماتتاردىڭ ات ۇستىندەگى شىدامدىلىعىن سىناپ كورۋدى ماقسات ەتكەن.
«جارىس ەرەجەسى بويىنشا قاتىسۋشىلار قوبىنىڭ قۇمى جانە وتارباي قۇمى اتالاتىن جەرلەردى اتىمەن باسىپ ءوتىپ 200 شاقىرىم جول ءجۇرۋ كەرەك. العاشقى 50 شاقىرىم جۇرگەن سوڭ جارىسقا قاتىسۋشىلار جەكە- جەكە وزدەرى وت جاعىپ، شايىن قايناتىپ تۇستەنىپ اتتانادى. بۇل جەردە جىگىتتەردىڭ دالالىق تۇرمىسقا ەپتىلىگىن، پىسىقتىعىن، شاپشاڭدىعىن انىقتايدى. كەلەسى 50 شاقىرىم جولدان سوڭ تۇنگى قونالقىعا ءتۇسىپ، كەلەسى كۇنى ازاندا قايتا جولعا شىعادى. وسى كەزەڭگە دەيىن الىس جۇرىستە اتىنىڭ كۇشىن ساقتاپ، زورىقتىرىپ المايىن دەپ وزدەرىن تەجەپ كەلگەن قاتىسۋشىلار سوڭعى مارەگە 15 شاقىرىم قالعاندا تىزگىن بوساتىپ، شاۋىپ كەلۋى شارت. وسىلايشا «سالت اتتى جولاۋشى» بايگەسى ساتىمەن ءوتىپ، جوعارداعى اتالعان شارتتاردى قاپىسىز ورىنداعان اقجولتاي جولاۋشى جەڭىمپاز انىقتالدى. قاتىسۋشىلاردىڭ ۇشتەن بىرىنە جۇلدە تاعايىندالعان. مارەگە ءبىرىنشى جەتكەن جولاۋشىعا 20 مىڭ يۋان (ءبىر ميلليون تەڭگە - اۆت. ) سىياقى تابىستالدى» ، - دەپ حابارلايدى kazakh.cctv.com سايتى.
***
موڭعولياداعى قازاق ۇشقىشى- kaznews.mn
ۇلانباتىردا تۇراتىن ۇشقىش اۋەز تاشتۋان ۇلى دۇنيەجۇزىندەگى ەڭ ءىرى ۇشاقتاردىڭ ءبىرىن باسقارادى، دەپ جازادى KAZNEWS اقپاراتتىق پورتالى.
اتالعان دەرەككوزدىڭ مالىمەتىنشە، موڭعوليادا اۆياتسيا سالاسىنا ەڭبەك سىڭىرگەن ونعا جۋىق قازاق بار. ولاردىڭ تورتەۋى - ءبىر اۋلەتتەن شىققان. تاشتۋان اۋلەتىنەن شىققان ءتورت ۇشقىشتىڭ ءبىرى- 33 جىلدىق تاجىريبەسى بار 55 جاستاعى اۋەز تاشتۋان ۇلى. MIAT Mongolian Airlines كومپانياسىنىڭ ۇشقىشى، ەكيپاج كومانديرى اۋەز تاشتۋان ۇلى ومبى ازاماتتىق اۆياتسيالىق ۇشۋ- تەحنيكالىق كوللەدجىن، كيروۆوگراد جوعارى ۇشۋ اكادەمياسىن ءتامامداعان. 1985 -جىلدان بەرى موڭعوليانىڭ اۆياتسيا سالاسىندا قىزمەت ەتە باستاعان.
«وقۋدى ءبىتىرىپ ەلگە كەلگەن سوڭ ان-2 ۇشاعىنىڭ ەكىنشى ۇشقىشى بولدىم. ودان كەيىن كاپيتان اتاندىم. ەكى- ءۇش جىل سول ان-2 ۇشاعىن، ودان كەيىن 2000 -جىلعا دەيىن ان-24 ۇشاعىن باسقاردىم. 2000 -جىلدان باستاپ فرانسيا، گەرمانيا، يتاليا بىرىگىپ قۇراستىرعان Airbus 310 ۇشاعىمەن ۇشتىم. 2010 -جىلدان باستاپ، MIAT Mongolian Airlines كومپانياسى اىrbus-تىڭ ورنىنا Boeing ۇشاقتارىن ساتىپ الىپ، ۇشىرا باستادى. Boeing 767-300 دەگەن ۇشاق بولدى. سول ۇشاقتىڭ العاشقى ەكيپاجى بولدىم. سودان بەرى بۇگىنگە دەيىن وسى ۇشاقتا ۇشىپ كەلەم. Boeing 767-300 ۇشاعى الەمدەگى ەڭ ءىرى ۇشاقتاردىڭ قاتارىنا كىرەدى. وعان ەكيپاج مۇشەلەرىن ەسەپتەمەگەندە 278 ادام سيادى. اۋە كولىگى 10-11 مىڭ مەتر بيىككە كوتەرىلىپ، 13-14 ساعات قونباي ۇشا الادى» ، - دەيدى اۋەز تاشتۋان ۇلى.
***
ياساۋي ۋنيۆەرسيتەتى نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتىنا قۇرمەتتى پروفەسسور اتاعىن بەردى - TRT
حيميادان نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى ءازيز سانجار ءوزىنىڭ جەتىستىكتەرىندە تۇرىك الەمىنىڭ ءرولىنىڭ ۇلكەن ەكەنىن ايتتى، دەپ جازادى تۇركيا راديو تەلەديدار مەكەمەسىنىڭ پورتالى.
اتالعان ب ا ق- تىڭ حابارلاۋىنشا، قازاقستانداعى ساپارى اياسىندا تۇركىستان قالاسىنا بارعان سانجار وسىندا قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنە، قوجا احمەت ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق- تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىنە بارعان. ياساۋي ۋنيۆەرسيتەتى ءازيز سانجارعا قۇرمەتتى پروفەسسور اتاعىن بەردى. سانجار وسىندا ءسوز سويلەپ، تۇرىك الەمىنىڭ وزىنە دەگەن ىقىلاسىنا ريزا بولعانىن، وسى ىقىلاسقا لايىقتى بولۋعا تىرىساتىنىن ايتتى. «تۇركيادان باسقا تۇركى رەسپۋبليكالارى باسقا ەلدەردىڭ بيلىگىندە بولعان كەزدە دە ولار مەنىڭ جۇرەگىمدە بولاتىن. وسى تۇرعىدان تۇرىك الەمى - مەن ءۇشىن كۇش- قۋات كوزى، جەتىستىكتەرىمدە ۇلكەن ءرولى بار» ، - دەدى ول.
«سانجار تۇرىك الەمىنىڭ بۇرىن عىلىم وشاعى بولعانىن، مۇنى ەۋروپانىڭ دا، امەريكانىڭ دا قابىلدايتىنىن، تۇرىك الەمى تاريحتا 500 جىل عىلىمدا كوشباسشى بولعانىن، ارتىنان ءتۇرلى سەبەپتەرمەن ارتتا قالعانىن ايتتى. «نوبەل سىيلىعى - ولشەم ەمەس. ءبىراق ءبىر ۇلتتىڭ، مەكەمەنىڭ عىلىمي تابىسىن كورسەتەدى» ، - دەدى ول. اتاقتى عالىم جاستاردى عىلىممەن اينالىسۋعا شاقىردى. قوجا احمەت ياساۋي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وكىلەتتى كەڭەس ءتوراعاسى پروفەسسور مۇسا يىلدىز نوبەل سىيلىعىن العان سانجاردىڭ قازاقستانعا كەلگەنىنە قۋانىشتى ەكەندەرىن تىلگە تيەك ەتتى» ، - دەپ جازادى ت ر ت پورتالى.
***
شىڭجاڭداعى تۋريستىك نىسانعا اينالعان ەرەكشە تاس جولدار - تيانشاننەت پورتالى
«تيانشاننەت» اقپاراتتىق پورتالىندا شىڭجاڭداعى تۋريستىك نىسانعا اينالعان ەرەكشە تاس جولدار تۋرالى فوتورەپورتاج جارىق كوردى.
تۋريستەردىڭ قىزعۋشىلىعىن تۋدىرعان بۇل جولدار جەر ءتۇزىلىسىنىڭ كۇردەلىلىگىمەن، كوركەم تابيعات اياسىمەن نەمەسە قۇمدى ءشول قورشاعان ورتاسىمەن جانە تاۋ جوتالارىنىڭ ۇستىنە سالىنعان ەرەكشە تاس جول قۇرىلىستارىمەن ەرەكشەلەنگەن.
مايتاۋ- كورلا تاس جولى
تارىم قۇم جولى
قوم تاس جولى
بايىرعى ءۇيسىن قابىر تاس جولى
سايرام- كەڭساي جوعارى جىلدامدىقتاعى اۆتوجولى
قاراقۇرىم تاس جولى
قۇلجا - مۇڭعۇلكۇرە تاس جولى
اۆتور: باقىتجول كاكەش